“E-TEKSTİL”

Gömülü elektronikler ve elektriksel özelliklere sahip olan, bazı yararlı işlevler sağlayan ve fiber malzemeler içeren tekstil ürünleri olarak tanımlanan e-tekstil, teknolojide yaşanan gelişmelerle birlikte giderek öne çıkıyor. E-tekstil, tıbbi cihazlarda, otomotiv iç mekanlarında ve dış mekan teçhizatında kullanılabiliyor. Geleneksel kablolamadan daha hafif olabilmesi de havacılık ve elektrikli araç performansı için kullanışlı bulunuyor. Elektronik tekstillerin, elektronik unsurlarla sorunsuz entegrasyonuna önem veriliyor ve giyilebilir olmaları gerekmiyor.

KULLANILAN MALZEMELER

Tekstil mühendisliği için başvuru kaynağı olarak kabul edilen Textile Learner’da yer alan makaleye göre, e-tekstil alanı iki ana türe ayrılıyor. Birincisi, iletkenler, entegre devreler, LED’ler ve giysilere gömülü geleneksel piller gibi klasik elektronik cihazlara sahip elektronik tekstiller. İkincisi ise doğrudan tekstil alt tabakalarına entegre edilmiş elektroniğe sahip elektronik tekstiller. Yine aynı makalede yer alan bilgilere göre, bu tekstillerin yapımında, bazı malzemeler özellikleriyle öne çıkıyor. İletken kumaşlar ve tekstiller, gümüş, nikel, kalay, bakır ve alüminyum gibi metalik elementlerle kaplanıyor. Tüm bu tekstiller, giysiler veya diğer ürünler, basınç ve konum algılama sistemleri içinde esnek ve yumuşak elektrik devreleri yapmak için kullanılabilen düşük yüzey direnci ile inanılmaz elektriksel özellikler gösteriyor. Hafif, esnek, dayanıklı, yumuşak ve yıkanabilir olmalarının yanı sıra geleneksel tekstiller gibi dikilebiliyor. İletken iplikler, bir noktadan diğerine iletken yollar oluşturuyor. Tellerin aksine esnekler ve tekstil üzerine dikilebiliyor veya işlenebiliyorlar. Böylece yumuşak devrelerin oluşturulmasına olanak tanınıyor. İletken kaplamalar, geleneksel tekstil ürünlerini elektriksel olarak iletken malzemelere dönüştürmek için kullanılıyor. İletken mürekkep, geleneksel mürekkeplerle karıştırılmış karbon, bakır veya gümüş gibi toz metaller içeriyor. Tekstil ve diğer yüzeylere uygulanabiliyor. Termokromik mürekkepler, nano malzemeler, mikro elyaflar ve şekil hafızalı alaşımlar da kullanılan malzemelerden sadece bazıları.

KULLANIM ALANLARI

E-tekstil yani elektronik ve tekstilin birleşmesi, aslında 120 yıl önce doktorların tüberküloz hastalarına elektrikli battaniye önermesiyle başladı. Bugün, insan sağlığının takibi, spor eğitimlerinde verilerin alınması, hareket halindeki askerlerin konum ve durum bilgilerinin takibi, bir pilotun ya da sürücünün yorgunluğunun izlenmesi gibi yaşamsal konularda da kullanılabilir hale geldi. E-tekstillerin belki de en yaygın uygulama alanı sağlık. Kan basıncı, kalp atış hızı ve hastalık belirtileri gibi bir kişinin sağlığının çeşitli yönlerini izlemek için icat edilmiş tıbbi giyilebilir cihazlar halihazırda kullanılıyor. Örneğin, yüksek tansiyon hastalarında kan basıncı hakkında veri toplamak için biyosensörlerle yapılan giysiler. Otomotivde ise verilebilecek en güzel örnek ısıtmalı koltuklar. Bir başka dikkat çeken alan ise spor. Bugün birçok şirket, sporcuların hareketlerine dayalı olarak verileri izleyen ve kaydeden giysiler ve aksesuarlar geliştiriyor. Koşu metriklerini ölçen şortlar bu örneklerden sadece biri. İş güvenliği de e-tekstillerin oldukça fazla hizmet sunabildiği diğer bir alan. Örneğin, gece geç saatlere kadar dışarıda çalışan yol veya inşaat işçileri, LED ışıklı üniformalarıyla görünürlülüklerini artırıyor. Uzay araştırmalarındaki gelişmeler ise e-tekstilin sınırlarını zorluyor. Uluslararası Uzay İstasyonu’nda, akıllı saatler astronotların uyku düzenlerini ve kalp atış hızlarını değerlendiriyor. Ayrıca yer ekibinin astronotların zihinsel uygunluğunu teşhis etmelerine de yardımcı oluyor. Geleneksel tekstillerin ötesinde bir dizi işlevin kapılarını açan e-tekstil, bir anlamda algılayabiliyor ve iletişim kurabiliyor

Değerli okuyucumuz,

Bu haberin detayını Business Türkiye dergisinde bulabilirsiniz.